Management en integriteit een twee-eenheid.
Inleiding
De eindverantwoordelijkheid voor het integriteitsbeleid ligt primair bij het management. Het management beschikt niet altijd over voldoende tijd, specifieke expertise op het gebied van integriteit en de noodzakelijke onafhankelijkheid om deze verantwoordelijkheid geheel zelfstandig invulling te kunnen geven. De belangrijkste bondgenoot van het management is daarom de integriteitsfunctionaris. Daarover meer in een afzonderlijk blog.
Het management is dus verantwoordelijk voor het voeren van integriteitsbeleid binnen de eigen (ambtelijke) organisatie. Het management vervult natuurlijk ook een voorbeeldfunctie. Managers zijn immers de belangrijkste cultuurdragers. Ook de wijze waarop het management over integriteit communiceert (de ‘tone at the top’) is bepalend voor het succes van het integriteitsbeleid.
Het kan voorkomen dat het management integriteit(sbeleid) niet voldoende prioriteit geeft of niet voldoende middelen beschikbaar stelt om aan dit beleid invulling en uitvoering te geven. Wellicht doordat het in de vooronderstelling leeft dat er feitelijk geen integriteitsprobleem is dat aandacht en actie vergt of doordat het integriteitsbeleid ziet als een schriftelijk stuk, een notitie en niet als iets dat dagelijks aan de orde is en medewerkers rechtstreeks in hun werkzaamheden raakt. Er kunnen vele redenen zijn waarom het management niet als vanzelfsprekend de verantwoordelijkheid voor het integriteitsbeleid oppakt: geen urgentiebesef, ‘we hebben toch al een code’, andere prioriteiten, onvoldoende inzicht in het belang en de betekenis van integriteit voor de organisatie. Dan is bijstelling door het bestuur van de organisatie gewenst.
De rollen en verantwoordelijkheden van het management
Het management is zoals geschreven primair verantwoordelijk voor het integriteitsbeleid van de ambtelijke organisatie. Managers zullen eerst moeten bepalen wat hun visie is op integriteit en integriteitsbeleid. Wat betekent integriteit voor de organisatie? Waar en wanneer speelt integriteit in de organisatie? Wat is het ambitieniveau en hoe bereiken we de doelstellingen? Welke concrete instrumenten zijn er en welke willen we inzetten? Welke keuzes moeten er worden gemaakt en wat zijn hierbij relevante criteria? Het management zal niet alleen het initiatief moeten nemen tot het formuleren van beleid, het zal er ook voor moeten zorgen dat het beleid daadwerkelijk wordt geïmplementeerd en verankerd. En het zal ervoor moeten zorgen dat in de hele organisatie, van hoog tot laag, noodzaak en belang van integriteit doordringen. Dat is dus inclusief de bestuurlijke organisatie. Als “link” is bij gemeenten de driehoek gemeentesecretaris, raadsgriffier en integriteitsfunctionaris daarvoor ingesteld.
Codes, procedures, trainingen, discussies en toezicht gaan daadwerkelijk bijdragen aan de integriteit van de organisatie. Het is echter de cultuur van de organisatie die het gedrag van medewerkers in sterke mate beïnvloedt. Managers zijn de belangrijkste cultuurdragers. In de ogen van de medewerkers bepaalt het gedrag van leidinggevenden de norm: wat een leidinggevende doet biedt in zichzelf een rechtvaardiging voor medewerkers om hetzelfde te doen. Oftewel, medewerkers letten voortdurend op de leiding en het gedrag van de manager wordt niet alleen gadegeslagen en doorverteld, maar dikwijls ook uitvergroot.
Het management zal dus niet alleen zorg moeten dragen voor het beleid, het zal ook zelf het goede voorbeeld moeten geven. Om succesvol integriteitsbeleid te kunnen voeren moet het management in ieder geval:
– Vertellen en laten zien dat het integriteit belangrijk vindt;
– proactief zijn en zelf integriteitszaken of dilemma’s aankaarten of op de agenda zetten;
– voorbeeldgedrag tonen, in daad en woord;
– zich aan afspraken, regels en procedures houden;
– de regels weten te vinden, inhoudelijk kennen en uitdragen;
– oog hebben voor en aansluiten bij (dilemma’s in) de dagelijkse praktijk van medewerkers;
– voorkomen om zelf de schijn tegen te hebben;
– zich kwetsbaar durven opstellen;
– medewerkers en collega-managers aanspreken op hun gedrag;
– verantwoordelijkheid nemen voor de organisatiestructuur en -cultuur;
– toegankelijk zijn (open deur beleid, tijd geven, openstaan voor gesprekken of vragen en dilemma’s);
– een rechte rug hebben en kordaat optreden als het moet,ongeacht rangen en standen;
– voldoende middelen beschikbaar stellen voor integriteitsbeleid (tijd, geld, menskracht, scholing).
Kanttekening
Integriteit heeft in de alledaagse praktijk nog al te vaak een negatieve bijklank.
Meestal komt het vooral ter sprake rondom een incident of een vermoeden daarvan, of wordt integriteit in de eerste plaats opgevat als inperkende of juist zinloze regeldrang. Geen onderwerp waarmee een manager makkelijk kan ‘scoren’ dus. Toch is het van essentieel belang voor het succes van het integriteitsbeleid dat het een punt van frequente aandacht is van het management en dat aansluiting wordt gezocht bij de dagelijkse werkzaamheden van management en medewerkers en hierbij concrete, nuttige hulpmiddelen en ondersteuning worden geboden.
Suggesties voor het management om integriteit tot een succes te maken.
Praktijkvoorbeelden bespreken
Bespreek voorbeelden en vragen van medewerkers en geef een optimaal antwoord of gedragslijn. Ik wijs hierbij op de enorme impact van het voorbeeldgedrag van leidinggevenden. Met goede vragen en voorbeelden wordt de breedte van integriteit in het dagelijkse werk zichtbaar en het belang dat medewerkers hechten aan effectieve sturing. Daarnaast kunnen de managers de boodschap die zij uitdragen in interviews, speeches, artikelen en andere gepubliceerde teksten bespreken. Daarbij kan de zichtbaarheid en consistentie van de boodschap die zij uitdragen en de manier waarop de boodschap door de medewerkers wordt gehoord duidelijk worden.
Onderzoeksresultaten bespreken
Dit kan bijvoorbeeld het jaarverslag of een voortgangsrapportage zijn, of een rapport van de Rekenkamer of de Ombudsman. Ook lenen de resultaten van een onderzoek onder een representatieve steekproef van het werknemersbestand zich hier goed voor. Bevraag de medewerkers op integriteit, het morele klimaat en hun perceptie van het management. Gebruik de resultaten om belangrijke onderwerpen bespreekbaar te maken en onderzoek (of ontwikkel) strategieën om de aandacht voor integriteit te versterken. Een alternatief is het uitvoeren van een kwetsbaarheidsonderzoek of risicoanalyse waarmee de organisatie inzicht krijgt in kwetsbare processen, integriteitsrisico’s, de mate van volwassenheid van het beleid en mogelijke aanbevelingen ter verbetering daarvan.
Incidenten bespreken
Incidenten kunnen worden gebruikt om integriteit op de agenda van de top te krijgen, te bespreken en vervolgens in maandrapportages aan het overige management en in het jaarverslag een totaaloverzicht te bieden. Een nadeel van integriteit via incidenten bespreekbaar maken, is dat het vaak defensieve reacties oproept en dat de nadruk gemakkelijk op het voorkomen van incidenten komt te liggen (negatieve aanpak) in plaats van op het bevorderen van goed gedrag (positieve aanpak). Belangrijke vuistregels bij het leren van incidenten: pas op dat er tijdens managementoverleg bij het bespreken van incidenten naar elkaar wordt gewezen (aanvallen) of dat men zich beperkt tot ‘ach en wee’ roepen en onnodige details uitwisselen (discussie blijft beperkt tot anekdotisch niveau) zonder dat dit tot lessen leidt. Bedenk dat niemand het prettig vindt om onderwerp van roddel te zijn. Productiever is wanneer gegevens worden gebruikt om te vergelijken: dat speelt bij jou, hoe zit het dan bij mij (nadruk ligt dan op bewustwording en leereffecten).
Opleiding en kennisoverdracht
Het management moet inzicht verwerven in hun cruciale rol bij het bevorderen van een sterke integriteitscultuur. Artikelen, rapporten, speeches, krantenberichten, etc. dienen onder de aandacht van het management te komen die laten zien hoe integriteit steeds opnieuw een belangrijke rol speelt in de manier waarop zij hun werk doen. Organiseer workshops waarin het management nadenkt over hun voorbeeldrol (wat houdt die rol concreet in?) en men handvatten krijgt om hieraan invulling te geven.
Best practices bespreken
Managers willen niet zelf steeds het wiel uit hoeven vinden. Laat onderzoeken hoe in andere organisaties het management wordt betrokken bij integriteitsactiviteiten.
Het belang en de betekenis van integriteit communiceren
Om integriteit op een positieve manier onder de aandacht te brengen is het belangrijk om constant, juist ook als er geen incidenten zijn, over belang en betekenis van integriteit te communiceren. Wanneer er een incident is, dan is er bij medewerkers van de organisatie veel aandacht voor integriteit, maar dat is veelal negatieve aandacht: er is iets mis. Het betreft vaak een incident in de letterlijke betekenis van het woord: iets wat niet vaak voorkomt, en vaak meer met misbruik van bevoegdheden of mogelijkheden te maken heeft dan van het eigenlijke gebruik van die mogelijkheden of bevoegdheden zoals dat voor de meeste werknemers tot de dagelijkse praktijk hoort. Veel van de tijd en aandacht van de manager gaan dan zitten in het temperen van geruchten en speculaties. Door alleen dergelijke incidenten aan te grijpen om over integriteit te communiceren, zullen medewerkers integriteit altijd associëren met incidenten. Beter is het om elke gelegenheid aan te grijpen om op enigerlei wijze te communiceren over integriteit. Bij een nieuwe notitie, een nieuwe procedure, bij het uitkomen van het jaarverslag, bij het benoemen van vertrouwenspersonen, of bij het afleggen van de ambtseed ten overstaan van de burgemeester.
Heeft u vragen of opmerkingen? Mail mij gerust. Mijn mailadres kunt u vinden op www.integerheuvelland.nl
Boekbespreking “ Zo doen we dat hier”.
Inhoud: bestuurders over het stimuleren van integriteit
Schrijvers Niels-Ingvar Boer en Albert Jan Stam*
Uitgeverij Stichting Berenschot Fundatie
ISBN-nummer 978-94-90314-18-7
Inleiding
Vandaag het eerste blog over een boek , in het kader van integriteit, dat niet mag ontbreken in de integriteitsbibliotheek van bestuurders, (integriteits)managers, toezichthouders, (leden) van de ondernemingsraden, medewerkers van een organisatie en iedereen die wil bijdragen aan een integere organisatie.
Een woord vooraf
In een boekbespreking kan ik alleen met een beknopte inhoudsopgave volstaan en de meest zinvolle conclusies verwoorden. Het doel van dit blog is immers om de lezer te stimuleren om het boek, al dan niet electronisch, ter hand te nemen voor nog meer interessante feiten.
Beschrijving boek
In het boek komen twaalf ervaren bestuurders aan het woord. Zij geven antwoord op de vraag hoe zij invulling geven aan integriteit in de weerbarstige integriteits-praktijk. Het boek geeft inzicht in het morele krachtenveld waarbinnen bestuurders (moeten) handelen. Het gaat daarbij niet alleen om het integer handelen van de bestuurder, maar ook om het besturen van een integere organisatie. Ik noem dat maar beide zijden van de “integriteits-munt”. De ene zijde is onlosmakelijk verbonden aan de andere. De ene zijde heeft gevolgen voor de andere zijde.
De inleiding begint met de zin Integriteit is belangrijk maar niet vanzelfsprekend
Volgens de schrijvers is integriteit een permanente en weerbarstige zoektocht. Dat wordt vervolgens onderbouwd, waarbij de teksten een hoog niveau van kamergeleerdheid krijgen. De bedoelingen van de schrijvers waardeer ik zeer, maar het lukt door de bank genomen niet om te schrijven voor een breed publiek. Je moet je soms door moeizaam taalgebruik heen worstelen. En dat is jammer, omdat het boek juist de bedoeling heeft er te zijn voor iedereen die geinteresseerd is in integriteit
Maar niet getreurd, het boek leent zich er wel voor in dit blog een vertaalslag te maken naar “Zo doen we dat hier in Limburg” in Jip en Janneke-taal ofwel “Integriteit voor dummies”
Het voordeel van het boek
Het voordeel van het boek is dat alle facetten die in mijn eerdere blogs zijn behandeld in meer of mindere mate aan de orde komen. Dat maakt het enerzijds mogelijk om naar mijn eerdere blogs te verwijzen, maar ook om aanvullende, lezenswaardige opvattingen in gewone mensentaal neer te schrijven. De schrijvers hopen met 12 persoonlijke verhalen en de lessen die zij daaruit trekken bij te dragen aan een integere organisatie. Het voordeel is verder dat deze twaalf personen een bont gezelschap is van verschillende organisaties. Van de Rabobank, onderwijs, woningcorporatie, gezondheidszorg , veiligheidsregio, pensioenuitvoerings-organisatie, provincie en ministerie.Iedere bestuurder loopt tegen morele dillemma’s aan, zo is de boodschap uit de 12 verhalen.
De waarde van het boek
De waarde van het boek is dat uit de 12 afzonderlijke verhalen een aantal krachten worden gehaald die “de rijgdraden”vormen die de verhalen bijeenhouden. Je kunt ze ook gewoon de rode draden noemen uit de verhalen. Maar met die kleur heeft Berenschot niet zo veel(grapje RA)
Hier komen wat mij betreft de rode draden:
-moreel handelen
-verbinden
-vertrouwen hebben en geven
-een lerende organisatie
-goed samenwerken
-open handelen
-het goede voorbeeld geven
-vooral doorgaan
De kracht van het boek
De kracht van het boek is dat per rode draad een soort checklist is toegevoegd met een tiental vragen. Zo komt bij de rode draad goed samenwerken (“de kracht van de dialoog” ) aanspreken en tegenspreken aan de orde. En daarover hoef ik u niets meer te vertellen als u mijn eerdere blogs over aanspreken en tegenspreken hebt gelezen. Als het gaat om “de kracht van de volharding” (rode draad: “vooral doorgaan”) geeft de checklist een aardig beeld om te voorkomen dat integriteit even een hype is/wordt. Permanente aandacht wordt gevraagd via gewone overleg-momenten, zoals werkoverleggen, mt-vergaderingen, functioneringsgesprekken en bij sollicitatiegesprekken. Ook op dit onderdeel is uit dit boek voor de lezer van mijn eerdere blogs geen nieuws te halen. Je legt dit vast in (korte) beleidsnota’s was mijn stelling.
Conclusie
De conclusie is dat ondanks soms moeilijk taalgebruik, waardoor het lezen van het boek wordt belemmerd voor een breed publiek, het boek een aanrader blijft voor iedereen die integriteit in de organisatie een warm hart toe draagt. Praktijk en theorie zijn in balans. Praktisch is het zeker, als je alleen de checklisten in het boek gebruikt. Mijn eindoordeel: een 8. 3 sterren.
Wilt u de tekst van mijn eerdere blog nog eens teruglezen? Al mijn blogs vindt u op www.integerheuvelland.nl. Op verzoek kan ik u ook de tekst van dit blog via mail toezenden. Mijn mail-adres is integriteitinhetheuvelland@gmail.com
*Beide schrijvers waren in 2013 werkzaam bij Berenschot. Berenschot is een organisatieadviesbureau voor zowel de (semi-)overheid als het particulier bedrijfsleven.
Boekbespreking “ De oplossing is het probleem niet”.
Inhoud: over ethiek, integriteit en compliance
Schrijver Edgar Karssing
Uitgeverij Nederlands Compliance Instituut
ISBN-nummer 978-94-91252-01-3
Inleiding
Vandaag het tweede blog over een boek , in het kader van integriteit, dat niet mag ontbreken in de integriteitsbibliotheek van bestuurders, (integriteits)managers, toezichthouders, (leden) van de ondernemingsraden, medewerkers van een organisatie en iedereen die wil bijdragen aan een integere organisatie.
Een woord vooraf
In een boekbespreking kan ik alleen met een beknopte inhoudsopgave volstaan en de meest zinvolle conclusies verwoorden. Het doel van dit blog is immers om de lezer te stimuleren om het boek, al dan niet elektronisch, ter hand te nemen voor nog meer interessante feiten.
Beschrijving boek
Midden in het boek trof ik een zin aan die eigenlijk bij ieder boek over integriteit bij de inleiding niet mag ontbreken: “Het zou niet nodig moeten zijn om het belang van ethiek, integriteit en compliance uit te leggen. Een fatsoenlijke, maatschappelijke verantwoorde.. onderneming vindt dit vanzelfsprekend”. Ik vermeld hier het dankwoord in het boek dat als rode draad centraal staat in het boek: “Het is met integriteit net als met geluk: in je eentje kun je een eind komen, maar je komt verder met zijn tweeën”
In dit boek komen onderwerpen aan de orde, verdeeld over drie basisprincipes: het eerste deel betreft basisbegrippen, het tweede deel beschrijft beleid en instrumenten en in het laatste deel gaat de schrijver in op de rol van bestuurders en managers. Zo komen o.a. aan de orde (door mij samengevat met de onderdelen die het meest belangrijk zijn):
Veranderen van Cultuur
Ethiek, waarden en normen
De spiegeltest (bekend vanuit mijn eerder blog: ik ben integer als ik mij recht in de ogen kan kijken): een belangrijk en misschien wel doorslaggevend criterium om te bepalen of men een moreel juiste beslissing heeft genomen). De schrijver trekt de betrouwbaarheid hiervan in twijfel en doet daarbij een aanbeveling ter verbetering.
Morele vraagstukken, recht en moraal.
De zes V’s van het Integriteitsmanagement die een structuur bieden:
-verkennen en verbeelden, verbinden, vormgeven, verankeren en verbeteren.
Gedragscode: naast wat het voorstelt komen de juridische consequenties aan de orde.
Workshop integriteit en moreel beraad: het slaan van een brug tussen papier en gedrag.
Morele zwijgzaamheid, morele moed en moreel leiderschap.
Managen vanuit vertrouwen: beter dan controle met zeven handvatten.
De appel en de mand: naar beiden onderdelen bij integriteit moet worden gekeken, het individu (de appel) en de organisatie (de mand). Daarbij worden bekende onderzoeken uit de psychologie aangehaald. Voor de liefhebbers: Milgram en Zimbardo.
Het voordeel van het boek
Het voordeel van het boek is dat het geen oplossingen biedt, maar aanzet tot nadenken. Dat proces is een belangrijke basis om tot een integere organisatie over te gaan. Ook wordt in het boek afgerekend met het idee dat je er met regeltjes wel komt. De schrijver verwoordt het zo: “Ik zal niet ontkennen dat regels nodig zijn, maar regels zijn door hun karakter veelal eerder een bron van problemen dan een oplossing van problemen. Op regels kun je veel soorten kritiek hebben”. Hij werkt dat vervolgens uit met voorbeelden waarbij ik er één uit pik. In de praktijk wordt gewerkt met de integriteitsregel dat iemand geen relatiegeschenk boven de € 50,– euro aan mag nemen. Dit om ongewenst gedrag te voorkomen. Hij stelt de vraag: waarom mag je wel een relatiegeschenk aan nemen van € 49,– en niet van € 51? Het boek is daarnaast een goede leidraad om themagericht integriteitsonderwerpen aan te pakken.
De waarde van het boek
Los van het begrippenkader wordt de integriteitstheorie ook verbonden met theorieën buiten het gebied van de integriteit. Zo wordt bij het onderdeel Moreel leiderschap de theorie van Stephen Covey over “de zeven eigenschappen van effectief leiderschap” in verbinding gebracht met drie leefregels van Marcus Aurelius. Daarbij citeert de schrijver een schietgebedje waarbij je filosofie kan beoefenen zonder filosofie te studeren. Ik kan het niet nalaten deze te citeren.
“Heer
geef mij de kracht om te veranderen wat ik niet kan accepteren
geef mij de kracht om te accepteren wat ik niet kan veranderen
geef mij de wijsheid om het onderscheid te maken”.
De waarde van het boek is daarnaast dat het boek zowel geschikt is voor de overheid, de semioverheid, banken als de overige particuliere sector. Zo gaat de schrijver in op de zorgvuldigheidseisen bij banken. Ik verwijs daarbij naar de witwaspraktijken bij de ING. Zo biedt het boek dus voor ieder wat wils, zonder dat de inhoud daaraan ondergeschikt wordt gemaakt..
Conclusie
Bezint eer ge begint is een oud en wijs gezegde. Daaraan ontleent het boek zijn waarde. Het boek is theoretisch en ook praktisch tegelijk. Wie een uitgebreide inleiding zoekt op de samenhang tussen ethiek en integriteit (en compliance) dan is dit boek zeer leerzaam en daarom aan te bevelen. Mijn eindoordeel: een 9. 4 sterren.
Wilt u de tekst van mijn eerdere blog nog eens teruglezen? Al mijn blogs vindt u op www.integerheuvelland.nl. Heeft u vragen of opmerkingen? Of wilt u de tekst van deze of eerdere blogs toegezonden krijgen? In beide gevallen kunt u een mail sturen. Mijn mail-adres is integriteitinhetheuvelland@gmail.com
*De schrijver was op het moment van schrijven van het boek werkzaam als Universitair hoofddocent verbonden aan het instituut voor bedrijfsethiek van Nyenrode Business Universiteit.
Boekbespreking “Moraal van de Macht”.
Inhoud: Historisch portret van de integriteit van de staat
Schrijver Prof. Dr. Hans van den Heuvel
Uitgeverij Walburg Pers
ISBN-nummer 978-90-5730.692-1
Inleiding
Vandaag een blog over een boek dat in het kader van integriteit, niet mag ontbreken in de integriteitsbibliotheek van gemeentebestuurders, provinciebestuurders, ministers, (integriteits)managers, toezichthouders, (leden) van de ondernemingsraden en overige medewerkers van een (overheids-)organisatie die willen bijdragen aan een integere organisatie.
Een woord vooraf
In een boekbespreking kan ik alleen met een beknopte inhoudsopgave volstaan en de meest zinvolle conclusies verwoorden. Het doel van dit blog is immers om de lezer te stimuleren om het boek, al dan niet elektronisch, ter hand te nemen voor nog meer interessante feiten.
Beschrijving van het boek
De schrijver van het boek wordt ook wel de integriteitsprofessor genoemd. Hij heeft meerdere malen onderzoek verricht naar (vermeende) integriteitsschendingen bij gemeenten.
Het boek, dat rijk geïllustreerd is, verhaalt over corruptie en fraude, vriendjespolitiek en belangenverstrengeling in het openbaar bestuur gedurende vijf eeuwen. Tegelijkertijd geeft het zicht op de grenzen tussen goed en kwaad en hoe die door de tijd heen verschoven. Het is een lange staatkundige geschiedenis die wordt getekend door de emancipatie van de samenleving en door de toegenomen greep van de burger op het openbaar bestuur. Met andere woorden het boek maakt een tocht door de geschiedenis om de morele cultuur van de macht in kaart te brengen.
In het boek komen de volgende hoofdstukken aan de orde:
-Onomkoopbaar, godvrezend en betrouwbaar
-Rijkdom, afkomst en macht
-De ene dienst is de andere waard
-Fatsoenlijk en onbaatzuchtig besturen
-Legaliteit, Legitimiteit en integriteit
Wat vroeger in het openbaar bestuur tot de gangbare praktijk behoorde – vriendendiensten, geschenken, het bevoordelen van familieleden,- is in onze samenleving zo goed als uitgebannen. Op een voor iedereen toegankelijke wijze geeft van den Heuvel inzicht in de integriteit of het ontbreken daarvan in voorbije eeuwen. Met het boek neem je ook onze vaderlandse geschiedenis mee. Vanuit een bepaald perspectief wordt gekeken naar de ontwikkelingen in Nederlanden.
Het laatste hoofdstuk neemt ons mee naar de 20e eeuw. Waarbij de lockheedaffaire, de affaire rondom burgemeester Leers en de opvatting van oud-pvda-minister van Binnenlandse Zaken Ien Dales over integriteit (een beetje integer bestaat niet) aan de orde komen.
Het boek besluit met een laatste zin die ik hier als afsluiter citeer: “De norm van wat integer bestuur is, bepalen wij als samenleving zelf, bepaalt de publieke moraal. De burger is dichterbij dan ooit tevoren”.
De waarde van het boek
De waarde van het boek is dat het boek een goed inkijkje geeft in de keuzes tussen goed en fout in vijf eeuwen geschiedenis; van de 17e eeuw tot en met de 21e eeuw. Het boek verhaalt niet alleen over corruptie en fraude, vriendjespolitiek en belangenverstrengeling in het openbaar bestuur. Het laat ook zien dat in elke tijd de moraal als een grens fungeerde om excessen te voorkomen en zaken in balans te houden. Helaas in 2022 nog steeds actueel.
Volgens de integriteitsleer het volgende.
“Het overheidsgezag en het overheidshandelen dient een maatschappelijk draagvlak te hebben. Daarnaast moet het gebillijkt worden door burgers en moet het getuigen van rechtvaardigheid en proportionaliteit. De uitvoering moet maatschappelijk aanvaardbaar zijn. Het is deze maatschappelijke steun die mede het vertrouwen in de overheid bepaalt”
Conclusie
Het boek is voor een geschiedenisboek zeer toegankelijk geschreven. Mensen die geïnteresseerd zijn in het openbaar bestuur kan ik dit boek aanbevelen. Het is leerzaam en de vertelkunst van van den Heuvel brengt je gemakkelijk terug naar de grenzen van goed en fout in vorige eeuwen. Het boek leert je als “bijproduct” meer over onze geschiedenis. Mijn eindoordeel: een 9. 3 sterren.
Wilt u de tekst van mijn eerdere blog nog eens teruglezen? Al mijn blogs vindt u op www.integerheuvelland.nl. Wilt u de tekst via mail toegezonden krijgen of wilt u vragen of opmerkingen stellen, mijn mail-adres is integriteitinhetheuvelland@gmail.com
*De schrijver was op het moment van het verschijnen van het boek, werkzaam als bestuurskundige en verbonden aan de onderzoeksgroep Integriteit van Bestuur van de VU in Amsterdam. Thans is hij met emeritaat.
Ik presenteer op deze website blogs over integriteit. Wist u dat ik ook lezingen geef over dit onderwerp? Iedere lezing is maatwerk, dus wordt aan de hand van een intake vastgesteld wat het onderwerp van integriteit zal zijn. Ik doe dit op verzoek en tegen een kleine vergoeding.
Meer weten? Neem dan contact op met mij via het contactformulier dat u op deze site vindt.
Wellicht tot ziens.
Rein Annema
De nieuwe site is een voortzetting van de site Integriteit in de Achterhoek. Vandaar dat alle eerder verschenen blogs over integriteit nu te vinden zijn op de nieuwe website. Veel leesplezier.
De naam is veranderd omdat ook de woonplaats is veranderd. We zijn verhuisd van Lichtenvoorde naar Doenrade, gelegen in het Heuvelland van Limburg.
