Maatregelen voor een Integere organisatie.
Inleiding
Vandaag behandel ik de maatregelen die een organisatie moet nemen om een integere organisatie te (willen) zijn. De maatregelen zijn geschreven voor gemeenten, maar je kunt ze ook betrekkelijk simpel vertalen naar het particuliere bedrijfsleven. Dan spreken we al gauw over compliance in plaats van integriteit, maar we bedoelen hetzelfde. Het kan zijn dat bijvoorbeeld de Limburgse gemeenten al (een deel van de) maatregelen hebben doorgevoerd. Men heeft daar samen met de provincie een samenwerkingsverband die gezamenlijk integriteit aanpakt. Mocht u vragen over het beleid van uw woongemeente hebben dan kunt u daarvoor het beste de bestuurder die er over gaat, de hoeder van het integriteitsbeleid de burgemeester daar naar vragen.
Te treffen maatregelen met een omschrijving van de activiteit getiteld: “Tien over Goud” (als variant op “Tien over Rood”)
Aandacht voor integriteit
Er is een (beknopt) beleidsplan integriteit. Daarin staat vermeld waarom integriteit belangrijk is, welke maatregelen moeten worden genomen, wat het kost en wanneer wat moet worden gerealiseerd. Ook moet worden vastgelegd dat jaarlijks het onderwerp integriteit in de planning- en controlcyclus wordt opgenomen. Zo dient het onderwerp in een paragraaf integriteit van de begroting te worden opgenomen (wat willen we bereiken? en wanneer?). Ook de tussenrapportages zijn een goed middel iets te schrijven over integriteit (waar staan we?).
Als sluitstuk moet in het jaarverslag de paragraaf integriteit worden opgenomen (wat hebben we bereikt? en zijn we tevreden?) Dat laatste is dan weer input voor de volgende begrotingsparagraaf integriteit. Een goed voorbeeld hiervan is de gemeente Winterswijk. U kunt op de website van deze gemeente de desbetreffende stukken raadplegen.
Het verrichten van specifiek onderzoek naar kwetsbare handelingen, functies en processen;
Er is relevante informatie beschikbaar voor een ieder;
Alle geledingen, zowel de ambtelijke als de bestuurlijke en politieke, worden betrokken bij de ontwikkeling, de tussentijdse rapportages en de verantwoording.
Via workshops, in de vorm van dilemmatrainingen, worden de ambtelijke leiding, de ambtenaren (zittend personeel zowel als nieuwkomer) als collegeleden en raadsleden getraind in het onderkennen en afwegen van dilemma’s.
Deelaspecten een integer beleidsadvies, integer personeelsbeleid en werving en selectie worden uitgewerkt in deelnota’s /notities. De deelnota’s worden in samenspraak met personeel en ondernemingsraad opgesteld aan de hand van de output van de dilemmatrainingen. Op deze drie onderwerpen kom ik afzonderlijk terug in afzonderlijke blogs.
Gedragscode
Er is een gedragscode op zowel ambtelijk als bestuurlijk terrein.
Het aanstellen van een integriteitsfunctionaris
Er is een integriteitsfunctionaris in de organisatie aanwezig. Deze taak wordt ondergebracht bij de controller gelet op vele raakvlakken van deze functionaris met dit beleid. Een integriteitsfunctionaris ziet er op toe dat het integriteitsbeleid (op onderdelen) wordt uitgevoerd door personen in de organisatie. Hij heeft een coördinerende rol en zorgt dat anderen beleidsonderdelen uitvoeren.
Het aanstellen van een vertrouwenspersoon integriteit
Er is een vertrouwenspersoon aangesteld. Hij of zij is een vraagbaak voor een ieder in de organisatie op het gebied van integriteit. Hij kan aangeven hoe om te gaan met niet-integer gedrag van anderen of integer gedrag van die functionaris zelf (dilemma’s van het betrokken personeelslid). Hij kan ook inzicht geven in de te voeren procedure bij klokkenluiden. de vertrouwenspersoon kan zowel intern als extern worden belegd. Ik heb de voorkeur voor dat laatste om te voorkomen dat hiërarchische verhoudingen er door heen gaan spelen. Het is dan ook raadzaam hiervoor regels af te spreken.
Inkoop en aanbestedingsbeleid
Het inkoop- en aanbestedingsbeleid is vastgelegd. De regeling wordt jaarlijks getoetst in het kader van de rechtmatigheid. Dat is een standaard-toetsing bij het vaststellen van de getrouwheid van de jaarrekening. Het kan zijn dat er argumenten zijn om af te wijken van 2 of 3 offertes. Laat daarover het college afzonderlijk een besluit nemen en laat de regeling zo opstellen dat dat ook formeel kan.
Beschrijving van processen
De processen zijn beschreven, met name de kwetsbare processen in het kader van een goede AO/IC (administratieve organisatie en interne controle). Dit onderdeel betreft ook procedureregels bij (vermeend) niet-integer gedrag. Ook dit is een standaard-toetsing bij de jaarrekening.
Nevenwerkzaamheden
Er is een regeling voor de verplichte melding van nevenwerkzaamheden. De melding wordt in een actueel overzicht bijgehouden. De meldingen worden gekoppeld aan de openbare besluitvorming . Het is zinvol om bij medewerkers ieder 2 jaar te vragen de nevenwerk-zaamheden te actualiseren.
Openbaar maken beleid en regelingen
Alle gedragscodes en andere regelingen waarin integriteit is opgenomen worden openbaar gemaakt op de website van de gemeente en intranet.
Het beklijven van het beleid
Moet onderdeel zijn en blijven van het management, in samenwerking met de integriteitsfunctionaris. Ook is een speciale taak weggelegd voor de burgemeester. Hij of zij is op grond van de Gemeentewet “hoeder van de integriteit” in de gemeente. Maar ook de introductie van aanspreken en tegenspreken valt hieronder.
Tot slot.
Tot zover de maatregelen die een integere organisatie dichterbij brengen. Garanties zijn er niet. Het is en blijft mensenwerk. Dat is enerzijds de sterke, maar ook de zwakke schakel. En u weet de ketting is zo sterk als de zwakste schakel. Maar als wordt gewerkt aan een duurzaam integriteitsbeleid, met de bovengenoemde tien punten, via een lerende organisatie, dan zijn de voorwaarden voor een integere organisatie wel geschapen.
Mocht u vragen of opmerkingen hebben, stel ze gerust. Ik ben bereikbaar via het contactformulier op deze site. Het betreft pro deo dienstverlening.
Wat verstaan we onder integriteit?
Het gaat over ‘goed’ handelen volgens de regels van het maatschappelijke verkeer en de geldende normen en waarden.
Een belangrijk kenmerk
Een belangrijk kenmerk van Integriteit is dat het plaats- tijd- en context gebonden is. Wat in Zuid-Amerika gangbaar is, is dat in Nederland niet. Wat tien jaar geleden volstrekt normaal was, is dat nu niet meer. Wat in een voetbalploeg gebruik is, is dat in een hockeyteam niet. Het gaat ook over een goed voorbeeld zijn.
In een oorlogssituatie maakt integriteit het soms noodzakelijk om van de regels af te wijken. Zo was het in de Tweede Wereldoorlog volgens de wet van Hitler-Duitsland verboden om onderduikers in huis te hebben. Dat werd als “fout” gezien door het nazi-regime maar zeker als “Goed” door het verzet en ons latere Nederland. Dus kun je niet zeggen dat als je je niet houdt aan de wet dat dat in alle gevallen niet-integer is. Sterker: Integriteit vraagt er soms om de regels niet te volgen en te overtreden.
Een ander voorbeeld in onze tijd mag dat nog verduidelijken. Een ambtenaar of medewerker van een commercieel bedrijf mag geen gegevens over het bedrijf naar buiten brengen. Hij moet zijn mond houden. Als er evenwel misstanden zijn in de onderneming of gemeente dan is het geoorloofd als klokkenluider toch de publiciteit te zoeken. Het is in zekere zin een beschermde functie. Er is zelfs een huis voor de klokkenluiders waar hij met raad en daad terzijde wordt gestaan. Dus hier verplicht integriteit tot het bekend maken van misstanden en wordt het beginsel van vertrouwelijkheid terzijde geschoven.
Keuzes maken en morele dilemma’s.
Integriteit gaat dus over keuzes maken. Keuzes tussen goed en fout maar ook tussen goed en goed. Dus over morele dilemma’s. Daarvoor kunnen mensen je helpen deze morele dilemma’s te ontdekken en er mee om te gaan. Zoek daarvoor dus de discussie.
Een aantal testen om na te gaan of je integer handelt
Een expert in Integriteit heeft een aantal testen bedacht om te kijken of je in een bepaalde situatie integer handelt. De volgende vijf vuistregels, ontleend aan het boek “De integere manager” van M. Kaptein, kunnen hierbij helpen:
Brillentest
Hoe kijken anderen tegen het dilemma aan? Iedereen heeft een gekleurde kijk op de werkelijkheid. Vraag anderen hoe zij in deze kwestie zouden handelen.
Voorpaginatest Kan mijn gedrag de voorpagina van de krant doorstaan? Welke gedragingen zouden tot grote koppen in de krant leiden’?
Schoenentest Wat zouden anderen doen als ze in mijn schoenen zouden staan? Ook wel: wat zou ik doen als iemand over mijn schouder mee zou kijken?
Spiegeltest Kan ik mijzelf nog onder ogen komen. Past de oplossing bij mijn persoonlijkheid?
Weegschaaltest Wanneer zijn belangen en waarden in evenwicht? Welke beslissing levert het meeste welzijn op voor alle betrokkenen.
Kernwaarden bij Integriteit zijn onkreukbaarheid, eerlijkheid, onafhankelijkheid, rechtvaardigheid, moed, openheid en transparantie, betrouwbaarheid en vooral een rechte rug. De oud-PvdA-minister van Binnenlandse Zaken Ien Dales zij het al “een beetje integer bestaat niet”. Je kunt je wel steeds meer integer gedragen op de weg naar volledig integer gedrag. Integriteit kun je dus leren! Bedenk: niet de persoon is wel of niet integer maar het handelen of het gedrag is wel of niet integer. Zo is het maar net!
Integriteit, rigide en Integritisme
Bij Integriteit gaat het onder anderen om onkreukbaar, open en transparant, rechtvaardigheid, goed handelen en elkaar aanspreken en tegenspraak bieden. Rigide opvattingen en uitleg van regels hoort daar zeker niet bij. Dus ook niet het rigide toepassen van integriteitseisen en integriteitsopvattingen van anderen. Doorslaan, als een soort moraalridder, is niet integer en daarvoor is een ander woord : Integritisme.
Tot Slot
Tot zover de eerste beschouwing over het vakgebied Integriteit. Vanaf volgende keer ga ik op herhaling.
*De foto is afkomstig van internet en afkomstig van Integriteit.nl
Integriteit in de praktijk van alledag.
Woord vooraf.
Vandaag behandel ik in dit blog hoe je nu omgaat met integriteit in de (beroeps)praktijk.
Passages in dit blog zijn ontleend aan een boek van Edgar Karssing met de titel “integriteit in de beroepspraktijk”. Dit boek heb ik in een eerder blog beknopt als boekbespreking aangeprezen. Omdat het boek niet meer in de handel is, kies ik er nu voor mijn blog te larderen met passages uit dat boek. Overigens is Edgar nog steeds actief in de (sociale) media. Hij is Hoogleraar Filosofie, Beroepsethiek en Integriteitsmanagement bij de Nijenrode Business Universiteit.
Ik begeef me met deze blog op het kruispunt van theorie en praktijk.
Wat is integriteit en wat is het doel van integriteit?
Integriteit is een manier van (samen-)leven. Het huis van de Integriteit bevat vele kamers. Maar uiteindelijk beslaat integriteit twee perspectieven: het maatschappelijke en het persoonlijk perspectief. Met het brede begrip integriteit wordt een ambtenaar of bestuurder uitgenodigd zichzelf de vraag te stellen doe ik mijn werk goed? We hebben dan te maken met rechtvaardigheidsgronden en zorgvuldigheidseisen.
Wat is een goede houding? : betrouwbaarheid (vanuit maatschappelijk perspectief).
A. Standvastigheid: rug recht houden.
Exemplarische voorbeelden van integere mensen, zoals Socrates, Galilei, Luther, Ghandi, King en Mandela zijn mensen die hun rug recht hielden bij grote tegenspoed.
B. Vertrouwen: in het belang van de rechtstaat en democratie.
Oud PvdA-minister Dales heeft nadrukkelijk aandacht gevraagd voor integriteit bij de overheid. Zij gebruikte het begrip vertrouwen om het belang van integriteit te onderbouwen. Van haar is het credo: een beetje integer bestaat niet. Zonder vertrouwen geen democratie.
C. Moreel handelen.
Er zijn morele normen, juridische normen en sociale normen die in acht moeten worden genomen
D. Afleggen van verantwoordelijkheid over het handelen of niet-handelen.
Wat is de zorg voor de eigen integriteit?: morele zelfsturing (vanuit persoonlijk perspectief)
Daarbij is de vraag welke richtsnoeren reflecteren op en leven naar de eigen opvattingen en morele overtuigingen.
A. Identificeren
De beroepsbeoefenaar herkent en erkent de verantwoordelijkheid. Hij of zij identificeert zich met de verantwoordelijkheid die men heeft en de morele overtuiging en handeling.
B. Balanceren
Integere beroepsbeoefenaren zoeken een evenwichtige balans tussen soms conflicterende rollen, morele overtuigingen en verantwoordelijkheden.
C. Beschermen
Het gaat hierbij om het beschermen van het morele zelfbeeld tegen ongewenste inbreuken.
Integriteitsbeleid
Het integriteitsbeleid bestaat uit instrumenten en maatregelen om een verantwoorde beroepsuitoefening te bevorderen. Er zijn vijf dimensies om het integriteitsbeleid te typeren:
A. Het beleid moet geïntegreerd zijn in alle activiteiten en geniet brede ondersteuning.
B. Er moeten voldoende instrumenten zijn waarmee het beleid vorm wordt gegeven.
C. het begrip integriteit moet zowel gaan om machtsmisbruik als om machtsgebruik
D. Het beleid moet effectief zijn: wat zijn de resultaten van het beleid. Onderzoek daarna wordt vaak vergeten.
E. Het beleid moet staan voor betrouwbaarheid door middel van beheersing en controle aan de ene kant en morele zelfsturing aan de andere kant. Perspectief maatschappij en individu. (Zie boven).
Kanttekeningen bij Integriteit.
Integere beroepsbeoefenaars zijn moreel feilbaar. Met integriteit worden bovengenoemde richtsnoeren verwoord voor denken, voelen en doen. Men is niet feilbaar, omdat dan het onmenselijke wordt verwacht. Fouten maken is menselijk, morele fouten maken is net zo menselijk.
Integere beroepsbeoefenaren proberen wel fouten te voorkomen. Men moet dus serieus nadenken over wat in een bepaalde situatie gepast is. Dat kan door zelfonderzoek, maar het kan ook dmv collegiaal overleg/moreel beraad. Een beslissing is na rijp beraad met collega’s breder, rijper, dieper en beter verdedigbaar.
Tot slot/verantwoording.
Tot slot van dit blog de mededeling dat vele passages in dit blog (in aangepaste vorm) hun basis vinden in het boek “Integriteit in de beroepspraktijk” van Edgar Karssing. Normaalgesproken zou ik daarover een boekbespreking in een blog opnemen. Dat kan nu niet meer omdat het boek niet meer te koop is. Vandaar dit blog met een wat uitgebreide maar summiere beschrijving van hetgeen Edgar eerder in 2006 heeft opgeschreven. Niet alles heb ik behandeld omdat een blog zijn beperkingen heeft. Schrijven is schrapen en alleen een beperkte samenvatting is voor een blog geschikt.
Nog meer weten over integriteit? Zie daarvoor eerdere blogs op mijn website www.integerheuvelland.nl
Daar kunt u ook door middel van het contactformulier uw vragen of opmerkingen plaatsen.
Achtergronden en aanbevelingen bij (deugd)ethiek en integriteit*
Inleiding
Vandaag een blog over deugdethiek en integriteit. De deugdethiek kan bijdragen aan bevordering van integriteit. Het geeft menselijk (samen)leven ideeën over de wijze waarop menselijk handelen ten goede is te veranderen.
Het gaat bij deugdethiek niet alleen om het zich houden aan regels of gedragscodes, maar ook om het bereiken van een doel en het excellent functioneren. Mensen kunnen groeien in integriteit. Dat kun je stimuleren. Het ethisch handelen en daarmee de mate van integriteit in een organisatie kan worden beïnvloed en bevorderd. Deugdethiek is er niet op uit het slechtste op te sporen en te bestraffen, maar wil vooral het goede benadrukken.
De moeilijkste keuzes bij integriteit zijn niet de keuzes tussen goed en kwaad maar de keuzes tussen goed en goed. Dat vraagt om nadere uitleg.
Keuzes tussen goed en kwaad zijn fraude, corruptie, zelfverrijking ed.
Bij integriteitskeuzes tussen goed en goed zijn er keuzes waarbij waarden om de voorrang strijden en alle in beginsel goed zijn. We bevinden ons dan in het grote grijze gebied tussen fraude, corruptie etc enerzijds en maatschappelijk geaccepteerd gedrag anderzijds. In dat gebied is het niet op voorhand duidelijk wat integer gedrag is en wat niet.
Integriteit en overheid.
Een democratische en rechtstatelijke overheid dient integer te zijn. Die eis speelt ook bij het bedrijfsleven een rol, maar zij geldt voor de overheid sterker omdat een integriteitsincident bij de overheid het vertrouwen schaadt van de burger in de gehele overheid. De gemiddelde burger maakt geen onderscheid tussen de verschillende overheden en overheidslagen. Daarnaast speelt een rol dat de burger voor diverse zaken alleen maar bij de overheid terecht kan: de overheid monopolie.
Kerndeugden: vier kardinale deugden
Er zijn enkele kerndeugden die altijd nodig zijn voor goed menselijk handelen. Deze vier kardinale deugden zijn kwaliteiten waarop mensen gericht behoren te zijn. Het begrip integriteit is vanuit deze deugden beter te begrijpen.
Moed is de deugd die je nodig hebt om te doen wat je moet doen, juist als er weerstanden of gevaren dreigen.
Verstandigheid is de deugd die het algemene doel naar de concrete situatie vertaalt. Je moet de blik gericht zijn op het uiteindelijke doel, zonder daarbij de de oren en ogen te sluiten voor de omstandigheden van het moment. Maat is de deugd die gaat over het omgaan met emoties, zoals het verlangen naar eer, bezit en macht.
Rechtvaardigheid is de deugd die in ongelijke omstandigheden gelijkheid realiseert.
De deugdethiek in de praktijk/aan de slag
Bij ambtelijke integriteit is de deugdethiek een eigenschap van een ambtenaar die in een publieke functie zijn handelen en waarnemen daarop baseert.
Vanuit de theorie zijn er een aantal praktische aanbevelingen waarmee men in organisaties aan de slag kan gaan.
- Het (leren) elkaar aanspreken. Zie hiervoor mijn eerdere blogs.
- Het goede voorbeeld geven als manager (voorbeeldfunctie)
- Open en eerlijke discussiëren over handelingen en motieven
- Het hanteren van het groene potlood in plaats van het rode potlood.
Het gaat daarbij om het stimuleren van het goede bij integriteit.
- Het regelmatig herhalen waardoor d.m.v. cultuurverandering integriteit structureel wordt bevorderd.
- Ethische problemen bespreken op de werkvloer.
De tekst van dit blog is ontleend aan passages in het boek “Deugdethiek en integriteit” dat geschreven is door Marcel Becker, Paul van Tongeren, Alain Hoekstra, Edgar Karssing en Ron Niesen dat verscheen in 2010. Het boek is niet meer verkrijgbaar. Dat geldt ook voor de daarbij behorende dvd en het spel. Ook de website “integriteit deugt” is uit de lucht.
De schrijvers waren ten tijde van de publicatie van het boek verbonden aan diverse instituten en gerenommeerd op het gebied van integriteitsdilemma’s en de oplossingen daarvoor. Zij publiceerden toen regelmatig over integriteit, ethiek en bestuurlijk recht. Ook nu nog kunt u (een deel van) deze schrijvers aantreffen in de (sociale) media.
Wilt u mijn eerdere blogs nog eens teruglezen? Al mijn blogs vindt u op www.integerheuvelland.nl
Heeft u vragen of opmerkingen? stel ze gerust via het contactformulier op de website.
Boekbespreking “De integere Manager”.
Inhoud: het belang van integriteit voor iedere leidinggevende
Onderschrift: Over de top, dilemma’s en de diamant.
Schrijver Muel Kaptein
Uitgeverij van Gorcum
ISBN-nummer 978 90 232 3857 7
Inleiding
Vandaag een blog over een boek , in het kader van integriteit, dat niet mag ontbreken in de integriteitsbibliotheek van de (integriteits)managers die willen bijdragen aan een integere organisatie en willen groeien naar een integere manager.
Een woord vooraf
In een boekbespreking kan ik alleen met een beknopte inhoudsopgave volstaan en de meest zinvolle conclusies verwoorden. Het doel van dit blog is immers om de lezer te stimuleren om het boek, al dan niet elektronisch, ter hand te nemen voor nog meer interessante feiten.
Beschrijving van het boek
Het boek begint met een stelling die centraal staat in het boek: “Wat hebben goed personeelsbeleid, excellente kwaliteit, maatschappelijk ondernemen en een rendabele bedrijfsvoering met elkaar gemeen? Ze kunnen niet zonder de spil: uw integriteit als leidinggevende”.
In een notendop een schets van het boek: een organisatie besturen betekent niet alleen de dingen goed doen, maar ook de goede dingen doen. Leidinggevenden bieden dilemma’s adequaat het hoofd en zijn daarom authentiek, betrouwbaar en constructief. In het boek wordt uitgelegd dat integere managers daarnaast moeten beschikken over een zachte hand, een beschermende hand en een sterke hand, die afhankelijk van de situatie moet worden ingezet. De drie soorten handen en de drie karakters maken samen, in de woorden van de schrijver, de integriteits-diamant. Een diamant die voor iedere leidinggevende in balans moet zijn. Het boek bevat daarvoor praktische tips.
Het boek is doorspekt met citaten; en aantal wil ik hier graag noemen.
-Het geweten spreekt, het eigen belang schreeuwt (Petit-Senn)
-Integriteit begint als iemand bereid is eerlijk tegenover zichzelf te zijn(Cort Flint)
-Juist van niets doen krijgt met vuile handen (schrijver onbekend)
-Regels zonder dilemma’s zijn als een stoplicht zonder oranje (Johan Wempe)
In mijn eerste blog met de vraag “wat is integriteit” heb ik de vuistregels die de schrijver in dit boek benoemd voor het hanteren van dilemma’s opgesomd. Ik herhaal ze daarom hier:
Brillentest: hoe kijken anderen tegen het dilemma aan?
Voorpaginatest: Wanneer kan mijn gedrag de voorpagina van de krant niet doorstaan?
Schoenentest: Wat zouden mijn rolmodellen doen als zij in mijn schoenen zouden staan?
Spiegeltest Wanneer kan ik mijzelf in de spiegel onder ogen komen?
Hellingproef: Wanneer begeef ik mij op glad ijs of op een hellend vlak?
Weegschaaltest: Wanneer zijn de belangen en waarden in evenwicht?
Aan de hand van herkenbare voorbeelden worden de zes principes als dilemmadiamant uitgewerkt. Zij zijn gestoeld op onderzoeken en gesprekken.
Het boek is voorzien van een tabel dat integriteitsschendingen op de Nederlandse werkvloer bevat. Het geeft een aardig inkijkje in organisaties. Zo worden op grote schaal onderlinge afspraken niet nagekomen en is er sprake van vriendjespolitiek binnen de afdeling. Deze elementen scoren het hoogste (score van gemiddeld 35%). Als we de lat iets lager leggen dan scoren het belachelijk maken/beledigen van collega’s of leiding en oneerlijke verdeling van werk ook best hoog (25%).
De waarde van het boek
De waarde van het boek is dat je als (nieuwe) manager het belang van integriteit in dit boekje kan ontdekken. Het boekje geeft ook handvatten om de eigen integriteit te toetsen, te ontwikkelen en in de praktijk te brengen. Als je als manager denkt dat dit boekje voor jouw overbodig is, dan is het boekje juist een goede proef op de som.
Conclusie
Omdat het boek praktische voorbeelden en onderzoeken bevat, kan dit boek goed bijdragen aan een integere organisatie en de integere manager. Het is een goede aanrader voor (nieuwe) managers. Maar ook anderen die gevraagd worden tegenspraak te bieden kunnen met dit boek uit de voeten. Er zit voldoende “lesstof” in om managers bij de les te houden.
Mijn eindoordeel: een 9. 4 sterren.
Wilt u de tekst van mijn eerdere blogs nog eens teruglezen? Al mijn blogs vindt u op www.integerheuvelland.nl. Daar kunt u ook vragen of opmerkingen plaatsen.
*De schrijver was op het moment van het verschijnen van het boek, organisatieadviseur en bedrijfskundedocent op het gebied van ethiek, integriteit en compliance.
Twee dingen van Integriteit Limburg : Integriteit is geen spel maar er is wel een integriteitsspel.
“Integriteit is een groot woord voor iets dat eigenlijk redelijk eenvoudig is. Integer handelen houdt in dat je je functie adequaat en zorgvuldig uitoefent, met inachtneming van je verantwoordelijkheden en de geldende waarden en normen van goed ambtenaarschap en goed publiek bestuur”. Aldus de website van integriteitlimburg dat een initiatief is van de Werkgroep Integriteit Limburg. Die werkgroep bestaat uit het Waterschap Limburg, alle Limburgse gemeenten en de Provincie Limburg. Hiermee geven zij een beeld van het integriteitsbeleid in Limburg.
Maar er is meer. Ook als niet-Limburger staat er veel informatie op die beknopt lezenswaardig is voor een breed publiek. Ik neem de vrijheid hieronder een paar onderdelen van die website speciale aandacht te geven. Jammer genoeg heeft de website geen knoppen waarmee onderdelen op een betrekkelijk simpele manier via de sociale media kunnen worden gedeeld. Ik kies er daarom voor om dit wel te doen via mijn eigen website. Overigens kunt u ook zelf deze informatie op www.integerheuvelland.nl delen met uw achterban op de sociale media door middel van de knoppen in het blog.
De kleur blauw in dit blog geeft aan dat het om informatie gaat die afkomstig is van www.integriteitlimburg.nl en die ik u niet wilde onthouden.
Schijn van belangenverstrengeling
‘de schijn tegen’ is niet goed voor de geloofwaardigheid van de overheid. De verdenking van belangenverstrengeling hoeft niet waar te zijn om het vertrouwen in de overheid ernstig te beschadigen. Bijvoorbeeld omdat het heel lastig blijkt te zijn achteraf iets uit te kunnen leggen. Van iedereen met een publieke taak mag daarom worden verwacht alles te doen wat mogelijk en redelijk is om ook de schijn van belangenverstrengeling tegen te gaan. Dat beschermt niet alleen de geloofwaardigheid van het overheidsorgaan waar je voor werkt, maar ook jezelf tegen lastig te weerleggen beschuldigingen.
Je kunt de schijn van belangenverstrengeling bijvoorbeeld tegengaan door het niet behandelen van een kwestie van een naaste of bekende, door je te onthouden van de besluitvorming daarover of door je persoonlijk belang op de juiste plek openlijk te melden.
In veel zaken is het onderscheid tussen integer en niet-integer handelen heel helder. Iedereen zal het er over eens zijn dat je jouw invloed of positie bij de overheid niet mag gebruiken (lees: misbruiken) om jezelf, je familie, vrienden en bevriende bedrijven of instellingen te bevoordelen. Maar in de dagelijkse praktijk zijn er ook veel twijfelgevallen of dilemma’s. Kun je bijvoorbeeld wel of niet deelnemen aan een feest dat door een bedrijf wordt georganiseerd waar jouw organisatie zaken mee doet? Voor je netwerk is het mogelijk interessant, maar je kunt er ook door in een ongewenste, afhankelijke positie terechtkomen.
Heb je vragen, twijfels of sta je voor een dilemma?
Blijf er in ieder geval niet zelf mee rondlopen. Want ook het niet melden van een mogelijk ongewenste samenloop van belangen kan worden aangemerkt als een integriteitsschending. Bespreek een eventuele (schijn van) belangenverstrengeling daarom altijd met de voor jouw functie of rol aangewezen persoon. Wie dat is, kun je meestal opzoeken in de integriteitsregeling van jouw organisatie en vraag dit anders na bij je leidinggevende of de voorzitter van het orgaan waarvoor je werkt.
Uit: www.integriteitlimburg.nl
Serious game over integriteit
Er is een integriteits-game ‘Zuivere Koffie’ beschikbaar voor iedereen die werkzaam is in het publieke domein. In de app krijgt de gebruiker op speelse wijze lastige morele dilemma’s en keuzes voorgelegd in de fictieve gemeente Oranjelanden. Het doel van de zogeheten ‘serious game’ is het versterken van het integriteitsbesef van bestuurders en ambtenaren, werkzaam in het publieke domein.
Na het doorlopen van de game is de speler zich meer bewust van de geldende gedragscodes en hoe deze in de dagelijkse praktijk te hanteren. Ook kan de speler zich beter verplaatsen in de dilemma’s van anderen.
De speler kruipt bij het spelen van de game ‘Zuivere koffie’ in de huid van een bestuurder of ambtenaar in de fictieve gemeente Oranjelanden. Zo heeft wethouder Lars de Grave wél erg nauwe banden met een projectontwikkelaar, die in Oranjelanden de grootste zonneweide van Nederland wil realiseren. En wat doet beleidsmedewerker Rachida Demirci als ze na afloop van haar presentatie op een symposium een duur boek van een hoogleraar aangeboden krijgt? Kan burgemeester Henneman een nieuw appartement kopen in een nieuw complex waarvoor ze zich bestuurlijk heeft ingezet?
De modulair opgebouwde game bestaat uit drie minigames en vijf afzonderlijke thema-scenario’s: gedrag in de privésfeer, belangenverstrengeling, ongewenste omgangsvormen, gebruik van bedrijfsmiddelen en omgaan met informatie.
‘Zuivere koffie’ is voor iedereen via de appstore of de playstore gratis te downloaden, op elk mobile device. En is bedoeld voor zowel (adspirant) ambtenaren als (adspirant) bestuurders.
Nb: ook geïnteresseerden die niet tot de primaire doelgroep behoren kunnen het spel gratis downloaden (toevoeging RA)
Uit: www.integriteitlimburg.nl
