Wat verstaan we onder integriteit?
Het gaat over ‘goed’ handelen volgens de regels van het maatschappelijke verkeer en de geldende normen en waarden.
Het gaat over ‘goed’ handelen volgens de regels van het maatschappelijke verkeer en de geldende normen en waarden.
Een belangrijk kenmerk
Een belangrijk kenmerk van Integriteit is dat het plaats- tijd- en context gebonden is. Wat in Zuid-Amerika gangbaar is, is dat in Nederland niet. Wat tien jaar geleden volstrekt normaal was, is dat nu niet meer. Wat in een voetbalploeg gebruik is, is dat in een hockeyteam niet. Het gaat ook over een goed voorbeeld zijn.
In een oorlogssituatie maakt integriteit het soms noodzakelijk om van de regels af te wijken. Zo was het in de Tweede Wereldoorlog volgens de wet van Hitler-Duitsland verboden om onderduikers in huis te hebben. Dat werd als “fout” gezien door het nazi-regime maar zeker als “Goed” door het verzet en ons latere Nederland. Dus kun je niet zeggen dat als je je niet houdt aan de wet dat dat in alle gevallen niet-integer is. Sterker: Integriteit vraagt er soms om de regels niet te volgen en te overtreden.
Een ander voorbeeld in onze tijd mag dat nog verduidelijken. Een ambtenaar of medewerker van een commercieel bedrijf mag geen gegevens over het bedrijf naar buiten brengen. Hij moet zijn mond houden. Als er evenwel misstanden zijn in de onderneming of gemeente dan is het geoorloofd als klokkenluider toch de publiciteit te zoeken. Het is in zekere zin een beschermde functie. Er is zelfs een huis voor de klokkenluiders waar hij met raad en daad terzijde wordt gestaan. Dus hier verplicht integriteit tot het bekend maken van misstanden en wordt het beginsel van vertrouwelijkheid terzijde geschoven.
Keuzes maken en morele dilemma’s.
Integriteit gaat dus over keuzes maken. Keuzes tussen goed en fout maar ook tussen goed en goed. Dus over morele dilemma’s. Daarvoor kunnen mensen je helpen deze morele dilemma’s te ontdekken en er mee om te gaan. Zoek daarvoor dus de discussie.
Een aantal testen om na te gaan of je integer handelt
Een expert in Integriteit heeft een aantal testen bedacht om te kijken of je in een bepaalde situatie integer handelt. De volgende vijf vuistregels, ontleend aan het boek “De integere manager” van M. Kaptein, kunnen hierbij helpen:
Brillentest
Hoe kijken anderen tegen het dilemma aan? Iedereen heeft een gekleurde kijk op de werkelijkheid. Vraag anderen hoe zij in deze kwestie zouden handelen.
Voorpaginatest Kan mijn gedrag de voorpagina van de krant doorstaan? Welke gedragingen zouden tot grote koppen in de krant leiden’?
Schoenentest Wat zouden anderen doen als ze in mijn schoenen zouden staan? Ook wel: wat zou ik doen als iemand over mijn schouder mee zou kijken?
Spiegeltest Kan ik mijzelf nog onder ogen komen. Past de oplossing bij mijn persoonlijkheid?
Weegschaaltest Wanneer zijn belangen en waarden in evenwicht? Welke beslissing levert het meeste welzijn op voor alle betrokkenen.
Hoe kijken anderen tegen het dilemma aan? Iedereen heeft een gekleurde kijk op de werkelijkheid. Vraag anderen hoe zij in deze kwestie zouden handelen.
Voorpaginatest Kan mijn gedrag de voorpagina van de krant doorstaan? Welke gedragingen zouden tot grote koppen in de krant leiden’?
Schoenentest Wat zouden anderen doen als ze in mijn schoenen zouden staan? Ook wel: wat zou ik doen als iemand over mijn schouder mee zou kijken?
Spiegeltest Kan ik mijzelf nog onder ogen komen. Past de oplossing bij mijn persoonlijkheid?
Weegschaaltest Wanneer zijn belangen en waarden in evenwicht? Welke beslissing levert het meeste welzijn op voor alle betrokkenen.
Kernwaarden bij Integriteit zijn onkreukbaarheid, eerlijkheid, onafhankelijkheid, rechtvaardigheid, moed, openheid en transparantie, betrouwbaarheid en vooral een rechte rug. De oud-PvdA-minister van Binnenlandse Zaken Ien Dales zij het al “een beetje integer bestaat niet”. Je kunt je wel steeds meer integer gedragen op de weg naar volledig integer gedrag. Integriteit kun je dus leren! Bedenk: niet de persoon is wel of niet integer maar het handelen of het gedrag is wel of niet integer. Zo is het maar net!
Integriteit, rigide en Integritisme
Bij Integriteit gaat het onder anderen om onkreukbaar, open en transparant, rechtvaardigheid, goed handelen en elkaar aanspreken en tegenspraak bieden. Rigide opvattingen en uitleg van regels hoort daar zeker niet bij. Dus ook niet het rigide toepassen van integriteitseisen en integriteitsopvattingen van anderen. Doorslaan, als een soort moraalridder, is niet integer en daarvoor is een ander woord : Integritisme.
Tot Slot
Tot zover de eerste beschouwing over het vakgebied Integriteit. Vanaf volgende keer ga ik op herhaling.
*De foto is afkomstig van internet en afkomstig van Integriteit.nl
